Wat is zwam?

Hoe kun je zwam herkennen?

Zwammen kennen veel kleuren en vormen

We beperken ons hier tot de schadelijke zwammen die ontstaan en leven in gebouwen. We onderscheiden daarbij een drietal soorten dat het meest voorkomt: de huiszwam, de kelderzwam en de poriënzwam. Voor al deze soorten geldt dat je pas weet dat ze in je pand aanwezig zijn als je ze daadwerkelijk ziet. Wat je dan ziet zijn de vruchtlichamen. Deze worden ook wel paddenstoelen genoemd en die kennen we natuurlijk vooral vanuit het bos. 

De vruchtlichamen kunnen behalve verschillende kleuren ook veel verschillende vormen hebben, zoals hoed-, koker-, cirkel- knolvormig of in de vorm van korsten. Zwam in gebouwen is vooral korstvormig. Wat we zien - de vruchtlichaamen dus - vormt evenwel slechts een klein deel van het gehele organisme.

Hoe ruikt zwam?

Geur beoordelen is subjectief, evenals smaak, dus iedereen zal de geur van zwam anders typeren. De meest gehoorde typering van de geur van zwam is muf. Sommigen vinden zwam ook zurig ruiken of vergelijken de geur met die van een beschimmelde boterham.

Hoe plant de zwam zich voort?

De vruchtlichamen van de zwam zijn aanvankelijk vaak geel, maar verkleuren na verloop van tijd naar grijs of groen. Die fellere kleuren verraden de aanwezigheid van sporen en met die sporen kan de zwam zich vermenigvuldigen. Als je zwammen probeert te verwijderen, heb je kans dat je sporen door het hele pand verspreidt, waardoor de zwammen zich op andere plaatsen kunnen vestigen. Sporen kunnen ook gaan zweven of door insecten en/of ongedierte verder worden verspreid.

Zwammen vermenigvuldigen zich niet alleen via sporen, maar ook via de schimmeldraden, die aan de vruchtlichamen vast zitten. Sporen en schimmeldraden zijn in tegenstelling tot de vruchtlichamen amper zichtbaar. Mede daardoor hebben we nooit in de gaten dat de zwam zich aan het verspreiden is. Zwammen planten zich aldus op twee manieren voort: geslachtelijk (seksuele reproductie via de sporen) en ongeslachtelijk (waarbij een deel van een plant uit kan groeien tot een nieuwe plant).

Hoe verspreidt zwam zich?

Zwammen kunnen zelfs over kunststof doorgroeien

De aanwezigheid van zwammen verraadt dat een gebouw met vochtproblemen kampt. Denk bijvoorbeeld aan lekkages, aan condens of aan optrekkend vocht. Zwammen beginnen vaak te groeien in vochtige ruimtes, zoals een kelder of kruipruimte. Van daaruit kunnen ze zich verder verspreiden, door het gehele gebouw en dan met name naar de plekken waar het ook lekker vochtig, liefst niet te koud en niet tochtig is. 

De verspreiding geschiedt dus niet alleen door toedoen van de voortplanting via sporen, maar ook door middel van rhizomorfen (gebundelde schimmeldraden, lijken op wortels) die zich via het voegwerk van muren een weg naar boven banen of zelfs naar naastgelegen panden trekken. Deze wortels kunnen tientallen meters lang worden en groeien dwars door muren heen.

Weliswaar heeft de zwam vochtig hout nodig om zich ergens te kunnen vestigen, maar als de zwam eenmaal voet aan de grond heeft gekregen, is ze in staat haar eigen milieu (wereld) te creëren.

Wat voor schade veroorzaakt zwam?

De ene zwammensoort veroorzaakt meer schade aan een gebouw dan de andere. De ene soort dringt dieper door in het hout, de andere verspreidt zich sneller. Toch kan elke zwam voor gevaar zorgen, zowel voor de gezondheid van de gebruikers of bezoekers van het gebouw als voor de constructie van het pand.

Zo kunnen zwammen voor nare klachten aan de luchtwegen zorgen bij blootstelling aan de vruchtlichamen, de sporen of de schimmeldraden. Zwam zorgt ook voor diverse vormen van houtrot, waardoor (dragende) constructies kunnen verzwakken en het op zeker moment zelfs begeven. Het is beslist niet zo dat zwammen vooral voorkomen in oudere panden. Integendeel: er wordt zelfs zwam aangetroffen in nieuwbouw, vaak veroorzaakt door ruimtes die slecht geventileerd zijn, in onze ijver om gebouwen maar zo goed mogelijk te isoleren. 

Wat kan ik doen tegen zwam?

Professionele hulp vereist bij oplossen zwambesmetting

Zelf kun je niet heel veel doen aan de aanwezigheid van zwam in je huis of bedrijfspand. Ja, deskundigen inschakelen die gespecialiseerd zijn in zwam bestrijden. Allereerst zal het vochtprobleem moeten worden opgelost. Maar ‘droogleggen’ alleen is niet genoeg. Zwam kan droogte gedurende meerdere jaren overleven en zelfs na negen jaar weer actief worden.

Alle aangetaste oppervlakken dienen op professionele wijze te worden schoongemaakt en behandeld. Mogelijk moeten (houten) constructies volledig worden gerepareerd of zelfs compleet vervangen worden. Aangetast hout moet worden verbrand om verdere verspreiding te voorkomen. Ook andere aangetaste materialen, zelfs beton en kunststof, zullen behandeld moeten worden. Zwam is een niet te onderschatten probleem, wat in elk geval snel handelen vereist. Heb jij met zwam in je woning of bedrijfspand te maken, bel of mail dan direct met onze specialist! Je krijgt direct zijn nummer te zien als je hieronder je postcode of woonplaats invult.